Profileren is : Reorganiseren in het hoger onderwijs

Het hoger beroepsonderwijs heeft de afgelopen jaren veel te voorduren gehad. Prestatienormen gekoppeld aan de financiering werkte onregelmatigheden in de hand bij verschillende hogescholen. Diploma’s werden verstrekt aan langstudeerders om overheidsgelden niet mis te lopen.

De bekostiging van hogescholen staat onder druk en de kwaliteit van een groeiende populatie hogeropgeleiden komt ter discussie te staan. Nog voor deze incidenten was het ministerie al volop bezig met onderzoek en ontwerp voor een nieuw financieel stelsel. Bij een groot deel van de onderwijsinstellingen zijn de veranderingen al op te merken; het afschaffen van ‘kleine’ opleidingen, inkrimpingen van het aantal studenten,  numerus fixus, en zelfs complete reorganisaties. Hoe is dit alles tot stand gekomen? Wat zijn nu de gevolgen voor de docent op de werkvloer?  En welke rol kan mediation bij reorganisaties hebben? De Nationale Mediator geeft hier kort antwoord op. 

Het ministerie van VWS liet in samenwerking met het Nederlands Vlaams  een commissie  genaamd Toekomstbestendig Hoger Onderwijs Stelsel (beter bekend als commissie Veerman) onderzoeken wat er zou moeten veranderen in het hoger onderwijs om tot de top 5 kenniseconomieën van de wereld te gaan behoren. De bevindingen zijn dat het huidige systeem te veel uitval kent, te weinig onderscheidend is en excellente studenten weinig uitdaagt. Eén van belangrijkste aanbevelingen is om universiteiten en hogescholen hun profiel duidelijk te laten maken. De commissie Veerman pleit voor het geleidelijk doen afnemen van het aandeel studentgebonden financiering in ruil voor missiegebonden financiering. Wat deze missiegebonden financiering gaat betekenen is nog niet helder. Wel is het een feit dat het wordt ingevoerd aangezien de staatssecretaris van Onderwijs de aanbevelingen heeft omarmd en als de manier ziet om een kwaliteitsimpuls te geven aan het onderwijs.  
De gevolgen van de veranderingen zijn voor de onderwijspraktijk alledag zichtbaar. De verandering in financiering bij profilering maakt de jaarlijkse bijdrage van het rijk mogelijk variabel en dit vraagt om flexibiliteit in de hoogste kostenpost: het personeel. Reorganisaties zijn aan de orde van de dag en baanzekerheid lijkt iets uit het verleden. Deze veranderingen en de onzekerheid die ermee gepaard gaat veroorzaken stress. Iets wat een zekerheid bleek, namelijk een vaste baan en een prettig werkklimaat, lijkt in één klap te veranderen. Opvattingen, waarden , assumpties en ideeën over de organisatie lijken te veranderen. Conflicten met collega’s, leidinggevenden en bestuur zijn een logisch gevolg. Verandering in visie levert discussie. Een visie deel je met elkaar of juist niet. De aanpak van de stress is om op een constructieve en open manier in dialoog te treden met de werkomgeving. Dat kan spannend en onveilig voelen, een mediator helpt daarbij. Wat hebben verschillende personen nodig en hoe zetten zij een stap in de goede richting? Teamvergaderingen, groepsgesprekken, reorganisatietrajecten en bilaterale gesprekken.

 De Nationale mediator adviseert ter preventie van conflicten bij reorganisaties. Maar ook in geval van arbeidsconflict en exitgesprekken helpt de mediator bij het gesprek tussen leidinggevenden en werknemers. Bel voor vrijblijvend advies en om de mogelijkheden te bespreken.

De komende tijd wordenop deze blog praktijkvoorbeelden geschetst van reorganisaties binnen het onderwijs.  Houdt ons dus in de gaten.